grote Rietveldstoel voor de
Koppelpoort (ca. 1425) in Amersfoort

Bang voor rood, geel en blauw?

Soms overvalt me het gevoel dat ik behoefte heb aan meer kennis. Bij de start van Quilten Speciaal 13 had ik dat bij kleurtheorie. Hoe maak je kleurkeuzes voor een (art)quilt als je intuïtie je even in de steek laat en er geen enkele bruikbare ingeving komt opborrelen.

Mijn minibibliotheek thuis was niet toereikend, dus fietste ik naar de openbare bieb. Daar was een diepgravend boek voorhanden met de kleurenleer van Johannes Itten. Er ging een wereld voor me open. Itten introduceerde me in de wereld van kleurencirkel, primaire, secundaire en tertiaire kleuren, toonwaarden en kleurcontrasten. En meer.

Een veelheid aan begrippen duizelde over me heen en een veelheid aan mogelijkheden voor interessant kleurgebruik. Ik ging onverhoeds beter begrijpen hoe Piet Mondriaan tot zijn Victory Boogie Woogie kwam.

Diens keuze voor rood, geel en blauw was en is invloedrijk binnen en buiten de kunst. Er zijn mondriaanjurken, mondriaantassen, mondriaanbadpakken en mondriaanvliegers. Mondriaanmokken en mondriaanaanstekers. En quilters maken mondriaanspreien, mondriaantafellopers en mondriaanwandkleden.

Omdat het honderd jaar geleden is dat kunstbeweging De Stijl werd opgericht, is in Kunsthal Kade in Amersfoort de tentoonstelling De Kleuren van De Stijl te zien. 

Interessant is, dat het niet alleen over het ontstaan van de bekende kleurkeuze gaat, maar ook over de nawerking daarvan. Want de primaire kleuren zijn zo nadrukkelijk aanwezig in kunst en leefomgeving dat een nieuwe generatie kunstenaars moeite heeft gedaan om er weer van los te komen.

De bekendste daarvan is wel de colorfield-schilder Barnett Newman. Met zijn schilderij ‘Who’s afraid of red, yellow and blue III’ – het enorme rode kleurvlak met kleine blauwe en gele ‘zips’ aan de zijkant – probeerde hij de kijker los te weken van de associatie van deze kleuren met Mondriaan.

Dit befaamde werk is nu te zien in de tentoonstelling in Amersfoort. Daarnaast zijn er werken van kunstenaars met uitgesproken opvattingen over kleur. Al zijn die werken soms monochroom zwart, wit of grijs. Strikt genomen geen kleur. Wel een keuze waar ik zelf ook op ben uitgekomen voor mijn jongste artquilt.

Mondriaan in de Amersfoortse leefomgeving